Theo KBNN, việc triển khai một mô hình quản lý mới, đặc biệt là ở cấp xã, không thể tránh khỏi những vướng mắc, khó khăn ban đầu do tính chất phức tạp của nghiệp vụ tài chính và sự thay đổi trong cơ cấu tổ chức.
Cùng với việc ban hành một loạt các văn bản nhằm tạo một hành lang pháp lý đồng bộ, rõ ràng, giúp các địa phương có cơ sở để triển khai nhiệm vụ tài chính-ngân sách trong mô hình chính quyền mới, Kho bạc Nhà nước (KBNN) chủ động lắng nghe, tiếp nhận và tháo gỡ kịp thời các vướng mắc từ cơ sở với tinh thần trách nhiệm cao nhất.
Cán bộ ngành Kho bạc xử lý công việc. Ảnh: Đ.M
Cụ thể, thiết lập đường dây nóng hỗ trợ để tiếp nhận và xử lý nhanh chóng các yêu cầu về nghiệp vụ từ các địa phương. Đến nay, nhiều yêu cầu hỗ trợ từ các địa phương đã được xử lý kịp thời, tháo gỡ. Ngoài ra, KBNN cũng đã tiếp nhận và hỗ trợ gần 2.000 yêu cầu từ KBNN các khu vực về việc chuyển đổi theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Trong đó, KBNN đã hướng dẫn việc mở tài khoản của đơn vị sử dụng ngân sách cấp xã theo đúng quy định. Các loại tài khoản mà cơ quan tài chính cấp xã, các đơn vị khối Đảng, an ninh quốc phòng, và các đơn vị sử dụng ngân sách được phép mở tại KBNN đều được quy định rõ ràng.
Đối với một số đơn vị, địa phương hiện đang chậm chi trả tiền lương và các khoản chi thiết yếu khác, KBNN nhận định do một số nguyên nhân chủ quan tại đơn vị như: Chưa có tài khoản, chưa có con dấu, chưa xác định được người làm kế toán… Do đó, để bảo đảm việc chi trả lương và các khoản có tính chất tiền lương, chi nghiệp vụ phí, công vụ phí được thông suốt trong giai đoạn chuyển đổi, KBNN đã hướng dẫn chi tiết thủ tục mở tài khoản, kiểm soát thanh toán theo Nghị định 11/2020/NĐ-CP và Thông tư số 17/2024/TT-BTC.
Đặc biệt, KBNN đã hướng dẫn cụ thể tới các đơn vị sử dụng ngân sách về nguyên tắc kiểm soát thanh toán, bảo đảm không vượt chỉ tiêu biên chế, phù hợp với dự toán được giao, và thực hiện tạm cấp dự toán trong trường hợp HĐND, UBND chưa có quyết định phân bổ dự toán ngân sách.
Nhiều địa phương chưa rõ về quy trình nhập dự toán vào hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (TABMIS) tại cấp xã. KBNN đã khẳng định, đối với ngân sách cấp xã, KBNN nơi giao dịch thực hiện nhập, phê duyệt bút toán dự toán trên TABMIS và nhập lệnh chi tiền của ngân sách cấp xã. Điều này giúp các địa phương yên tâm về sự hỗ trợ nghiệp vụ từ KBNN trong giai đoạn chuyển đổi.
Vấn đề các tài khoản tiền gửi còn tồn tại tại KBNN cấp huyện sau khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp là một trong những băn khoăn lớn. KBNN đã giải đáp rõ ràng, căn cứ theo Nghị quyết số 190/2025/QH15 của Quốc hội và Công văn số 4205/BTC-NSNN ngày 2-4-2025 của Bộ Tài chính.
Theo đó, cơ quan, tổ chức tiếp nhận nhiệm vụ sẽ tiếp nhận nguyên trạng các tài khoản này để tiếp tục quản lý, xử lý theo quy định, đồng thời hướng dẫn đơn vị liên hệ KBNN nơi giao dịch để thực hiện thủ tục thay đổi hồ sơ pháp lý hoặc chuyển dữ liệu về nơi phù hợp. Điều này bảo đảm tính liên tục, không gián đoạn trong quản lý tài chính.