Khi nhìn lại sự kiện này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc”.
Lễ thượng cờ ở Quảng trường Ba Đình. Ảnh: Nguyễn Tuấn Huy
Mốc son lịch sử
Sinh ra và lớn lên trong bối cảnh nước nhà bị biến thành thuộc địa, nhân dân phải chịu cảnh lầm than, Hồ Chí Minh đã thấu hiểu hơn ai hết về nỗi thống khổ của một người dân nô lệ, mất nước. Người đã khẳng định:“Trên đời ngàn vạn điều cay đắng/ Cay đắng chi bằng mất tự do”.
Vì vậy, Hồ Chí Minh đã quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc. Trong hành trình ấy, Người đã đến với chủ nghĩa Mác - Lênin và xác lập con đường giải phóng dân tộc theo hướng cách mạng vô sản. Người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam để lãnh đạo nhân dân vượt qua gian nan, thử thách làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, năm 1945, lấy lại tên Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một mốc son trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Thắng lợi của cuộc cách mạng đã đập tan ách thống trị gần một thế kỷ của thực dân, phong kiến, lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại hàng nghìn năm. Nhân dân ta từ thân phận “vong quốc nô” đã trở thành người làm chủ, mở ra một kỷ nguyên mới, khai sinh ra một thời đại mới trong lịch sử Việt Nam hiện đại - thời đại Hồ Chí Minh - thời đại của độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đó là thời đại rực rỡ nhất trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.
Cách mạng Tháng Tám thành công đã khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á, tạo cơ sở pháp lý và chính trị vững chắc cho dân tộc trên trường quốc tế. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của ý chí độc lập tự chủ, tự lực, tự cường của dân tộc Việt Nam và là thắng lợi vĩ đại của tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đây là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Trên bình diện quốc tế, thắng lợi này cũng khơi dậy và cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc ở nhiều nước thuộc địa, nhất là tại châu Á và châu Phi, góp phần làm tan rã hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Cách mạng Tháng Tám thắng lợi đã làm cho chúng ta trở nên một bộ phận trong đại gia đình dân chủ thế giới. Cách mạng Tháng Tám có ảnh hưởng trực tiếp và rất to đến hai dân tộc bạn là Miên và Lào. Cách mạng Tháng Tám thành công, nhân dân hai nước Miên, Lào cùng nổi lên chống đế quốc và đòi độc lập”.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thắng lợi đã chứng minh một chân lý của thời đại: Các dân tộc bị áp bức, bị xâm lược nếu có ý chí kiên cường và đường lối đúng đắn, sáng tạo, biết đoàn kết đấu tranh vì độc lập, tự do; đứng vững trên lập trường của giai cấp công nhân và biết tranh thủ sức mạnh của thời đại thì dân tộc đó nhất định thắng lợi. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 mang tầm vóc thời đại, góp phần to lớn vào phong trào đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ của nhân loại; giáng một đòn chí mạng vào nền móng của chủ nghĩa thực dân cũ ở vị trí xung yếu nhất; cùng với Liên Xô, các lực lượng tiến bộ trên thế giới và quân đồng minh đánh đổ chủ nghĩa phát xít, giữ vững hòa bình cho khu vực và trên thế giới. Cách mạng Tháng Tám mang tinh thần của chiến thắng lịch sử.
Cuộc mít tinh phát động khởi nghĩa giành chính quyền tổ chức tại Nhà hát Lớn Hà Nội ngày 19-8-1945. Ảnh: Tư liệu
Động lực tinh thần to lớn
Cách mạng Tháng Tám thành công, đất nước ta đối mặt với nhiều thử thách gian nan, phát huy tinh thần cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã lãnh đạo toàn dân từng bước khắc phục mọi khó khăn, giành thắng lợi trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và chiến tranh biên giới; đạt được những thành tựu bước đầu trong xây dựng chủ nghĩa xã hội. Với mục tiêu đưa đất nước vượt qua khủng hoảng kinh tế - xã hội, Đảng ta tiến hành thành công công cuộc đổi mới để đất nước ta “chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày hôm nay”.
Đại hội XIII của Đảng đặt mục tiêu: “Đến năm 2025: Là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030: Là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao”. Đó là những mục tiêu chiến lược rất quan trọng, song để đáp ứng yêu cầu phát triển, trong thời gian tới chúng ta cần có những bước đi, phương thức phát triển mới để khắc phục những hạn chế, rào cản của sự phát triển.
Tổng Bí thư Tô Lâm trong nhiều bài viết và phát biểu đã khẳng định mạnh mẽ tinh thần quyết liệt, tích cực, tự tin, phát huy nội lực, nỗ lực vượt qua thách thức, hiện thực hóa khát vọng, vươn tới mục tiêu, chinh phục những thành tựu to lớn trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ của dân tộc: “Đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, sánh vai với các cường quốc năm châu. Mọi người dân đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, được hỗ trợ phát triển, làm giàu; đóng góp ngày càng nhiều cho hòa bình, ổn định, phát triển của thế giới, hạnh phúc của nhân loại và văn minh toàn cầu”.
Bước vào kỷ nguyên mới, ý nghĩa, tinh thần Cách mạng Tháng Tám vẫn vẹn nguyên giá trị, trở thành động lực tinh thần to lớn để dân tộc ta vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội phát triển bứt phá. Trước những biến động nhanh chóng của thế giới, yêu cầu đặt ra là phải phát huy mạnh mẽ các giá trị cốt lõi của Cách mạng Tháng Tám trong mọi lĩnh vực của đời sống. Trước hết, cần giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn. Điều này đòi hỏi sự tỉnh táo, bản lĩnh chính trị vững vàng, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, chủ động, linh hoạt trong đối ngoại và hội nhập. Thứ hai, củng cố và phát huy tinh thần đoàn kết toàn dân. Tăng cường đồng thuận xã hội, khơi dậy lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm và sự chung tay của mọi tầng lớp nhân dân trong xây dựng đất nước. Thứ ba, cần đề cao trí tuệ, bản lĩnh, ý chí tự lực, tự cường, đổi mới sáng tạo - những phẩm chất đã giúp dân tộc ta làm nên thắng lợi 1945. Đây là yêu cầu cấp thiết để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển kinh tế tri thức, lấy khoa học công nghệ, chuyển đổi số làm động lực cho quá trình phát triển nhanh và bền vững. Cùng với đó, mỗi cá nhân, mỗi tổ chức cần biến tinh thần ấy thành hành động cụ thể: Học tập, lao động sáng tạo, sống nhân ái, tuân thủ pháp luật và đóng góp cho cộng đồng.
Phát huy ý nghĩa, tinh thần Cách mạng Tháng Tám trong kỷ nguyên mới chính là tiếp nối ngọn lửa cách mạng, truyền thống dân tộc, khơi dậy mạnh mẽ tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng cống hiến của mọi người dân để phát huy mọi động lực đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.